اهداف تاسیس شرکت تعاونی چیست؟
هر آنچه قبل از ثبت شرکت تعاونی باید بدانید ما در این مقاله جمع آوری کردیم.
شرکت تعاونی جامعه ای است که بین افراد طبیعی برای فعالیت های تولید و توزیع، به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده توسط قانون در بخش مشترک برای بهبود جایگاه اقتصادی و اجتماعی اعضا از طریق همکاری و فعالیت های مشترک آموزش می باشد.
اگرچه تعاونی ها در قانون ما به عنوان زیر مجموعه ای از انواع شرکت ها ذکر شده اند، اما مطالعه در مورد تأسیس تعاونی ها با توجه به روحیه تصمیم گیری و نیات اعضا، این واقعیت را روشن می کند که تشکیل تعاونی ها عمدتاً گامی در جهت رفع نیازهای عمومی و یکپارچه سازی فعالیت اعضا در جهت بهبود استانداردهای زندگی و بهبود شرایط مادی و زندگی است.
اهداف تعاونی بر اساس ماده شرکت های تعاونی به قرار زیر است:
1. ایجاد و فراهم آوردن شرایط کاری و راحتی برای همگی به منظور دستیابی به اشتغال کامل.
2. فراهم کردن ابزار برای کسانی که قادر به کار هستند اما ابزار را در اختیار نداره.
3. جلوگیری از تمرکز و گردش ثروت در دست افراد و گروه های خاصی برای رسیدن به عدالت اجتماعی.
4. جلوگیری از تبدیل شدن دولت به کارفرمای مطلق.
5. در دسترس قرار دادن مدیریت، سرمایه و منابع در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از کار خود.
6. پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم، زیان برای دیگران
7. توسعه و تقویت مشارکت و همکاری مردم بین همه مردم
انواع شرکت تعاونی :
با توجه به تعریف فوق انواع تعاونی ها به قرار زیر است:
• شرکت تعاونی که امور مربوط به تولید محصولات صنعتی و کشاورزی را انجام می دهد.
• شرکت تعاونی که امور مربوط به توزیع و فروش محصولات مختلف را انجام می دهد.
• شرکت تعاونی که امور مربوط به وام و اعتبارات را انجام می دهد.
• شرکت تعاونی که امور مربوط به ساختن مسکن را انجام می دهد.
• شرکت تعاونی که تخصصا امور مربوط به مصرف کننده را انجام میدهد.
• شرکت تعاونی که امور مربوط به بیمه محصولات و حیوانات را انجام می دهد.
• شرکت تعاونی که امور مربوط به نمایندگی کارخانجات و موسسه های تولیدی را انجام می دهد.
به صورت کلی قانون ما در ایران به دو نوع تعاونی اشاره می کند: یک شرکت تولیدی و یک شرکت توزیع.
تعاونی های تولیدی شامل تعاونی هایی است که با کشاورزی، دامداری، پرورش و ماهیگیری و غیره سروکار دارند و هر عضو باید به کار گرفته شود و به آن کار اشتغال داشته باشد.
بر اساس ماده 27 از تعاونی ها تعاونی های توزیعی هستند که نیازهای مشاغل تولیدی یا مصرف کنندگان خود را در محدوده منافع عمومی برآورده می کنند و هزینه تعاونی را کاهش می دهند.
شرایط ثبت شرکت تعاونی:
ماده 193. بیان می دارد که یک شرکت تعاونی چه تعاونی تولیدی باشد و چه تعاونی مصرف، می تواند بر اساس اصول یک شرکت سهامی یا تحت مقررات ویژه ای که با رضایت شرکا صادر می شود، تشکیل شود.
پس همانطورکه از ماده فوق به راحتی میتوان تفسیر کرد ٫علاوه بر تاسیس نعاونی در قالب شرکت سهامی، می تواند با رضایت و توافق شریکها، توسط یک شرکت مشترک تحت مقررات توافقی به ثبت برسد.
تعاونی باید اساسنامه داشته باشد. پیش نویس آماده اساسنامه تعاونی ها توسط وزارت تعاون در قالب «نمونه ای اسانامه» تهیه و به موسسین شرکت تعاونی تحویل داده می شود.
وزارت تعاون برای ثبت یک شرکت تعاونی باید پیشاپیش «موافقت اصولی» صادر کند.
زمانی که تعاونی باید ثبت شود٫«موافقت اصولی» که وزارت تعاون صادر می کند از الزامات ثبت تعاونی می باشد.
اساسنامه تعاونی باید شامل نام تعاونی، هدف، مورد، نوع، دامنه، کار، مدت زمان، مرکز اصلی، آدرس، سطح سرمایه، مقررات مربوط به اعضا، ارکان، مقررات مالی و کار، انحلال و نحوه تصفیه، حداقل و حداکثر اعضا باید متناسب با سرمایه باشد و فرصت های اشتغال، نوع فعالیت و غیره باشد.
اعضا می توانند در صورتی عضو باشند که شرایط را به صورت کامل داشته باشند.
و حق نظارت بر تمام مسائل مطابق با اساسنامه را خواهند داشت.
همانطور که می دانید شرکت تعاونی هم مانند دیگر شرکتهای ذکر شده در قانون تجارت دارای شخصیت حقوقی مستقل می باشد.
پس دارایی های آن جدا و مستقل از دارایی اعضا است.
مسئولیت اعضای شرکتهای تعاونی در قبال بدهی های شرکت با ماده 23 این ماده تعریف شده است.
به این صورت است: «مسئولیت مالی اعضای شرکت تعاونی محدود به سهم آنهاست، مگر اینکه در قرارداد به شکل دیگری توافق گردد»
سرمایه شرکتهای تعاونی به صورت سهام تقسیم می شود. در اساسنامه نوع و میزان سهم شرکت مشخص می گردد.
از نظر سرمایه می توان تعاونی ها را به دو دسته تقسیم کرد :
شرکت هایی که کل سرمایه شان توسط اعضا تأمین مالی می شود
شرکت هایی که در آن برخی از سرمایه (حداقل ۵۱٪) توسط اعضا و بقیه توسط نهادهای دولتی و عمومی فراهم می شود.
حداقل سرمایه برای ثبت تعاونی های عمومی 100 میلیون ریال، و حداقل سرمایه برای ثبت تعاونی های خاص 10 میلیون ریال است. باید توجه داشت که هر تعاونی زمانی تشکیل و ثبت می شود که حداقل یک سوم سرمایه آن پرداخت شود.
اگر سرمایه اولیه شرکت تعاونی نقدی و یا جنس باشد، باید تسلیم و قیمتگذاری شود. تعاونی با بیش از ۵۰۰ عضو یک «تعاونی بزرگ» است.
ارکان یک شرکت تعاونی و نحوه مدیریت آن:
شرکتهای تعاونی سه رکن دارند: مجمع عمومی، هیئت مدیره و بازرس.
الف – مجمع عمومی شرکت تعاونی:
مجمع اصلی که با تجمع اعضای تعاونی و یا نمایندگان آن ها تشکیل شده است .
این مجمع به دو روش عادی و فوق العاده تشکیل می شود.
انتخاب هیئت مدیره و بازرسان یا حسابرسان، بررسی ترازنامه و ترازنامه موفقیت و صورت های مالی و تصویب بودجه سالانه و تعیین سیاست ها و سیاست های شرکت از وظایف مجمع اصلی و تصمیم گیری در مورد افزایش یا کاهش. سرمایه و انحلال شرکت جزء اختیارات مجالس فوق العاده محسوب می شوند.
ب – هیئت مدیره:
هیئت مدیره که حداقل ۳ و تا ۷ عضو دارد، از بین اعضای شرکت تعاونی (شرکا) انتخاب می شود و مسئولیت انجام عملیات مربوط به اداره شرکت تعاونی را به عهده دارند.
اجرای مقررات اساسنامه، اجرای تصمیمات مجمع، تهیه صورت های مالی و گزارش های ارائه شده به مجمع، تشکیل مجامع عمومی و نظارت بر فعالیت های جاری و فعالیت های مشترک و برکناری، انتصاب و پذیرش استعفای مدیر عامل از جمله وظایف هیئت مدیره است.
ج – بازرسان یا بازرسان:
بازرس انتخاب شده توسط مجمع عمومی مسئولیت نظارت بر کار هیئت مدیره و اجرای تصمیمات مجمع و اساسنامه را بر خود دارد. بازرسان همچنین باید روند صحیح تهیه گزارش مالی و تدوین صورت های مالی شرکت و تهیه گزارش آن و ارائه آن به مجمع سالانه را تضمین کند.
بازرس همچنین مسئول حل شکایات احتمالی اعضا در مورد مدیریت و عملکرد هیئت مدیره است و باید نتیجه را به مجمع ارائه دهد.
ضرورت ثبت تعاونی:
وجود حقوقی یک شرکت تعاونی مستلزم ثبت آن است.
هیئت مدیره موظف است پس از انتشار پذیرش، تعاونی را ظرف یک ماه از تاریخ اولین مجمع عادی ثبت کند.
ثبت شرکت، تشخیص شرکت را برای اعضا میسر می کند و اطلاعات مربوط به وضعیت شرکت برای کسانی که مایل به ورود به معامله با شرکت هستند، فراهم می کند.
ثبت یک شرکت تعاونی دولت را نیز قادر می سازد تا نوع فعالیت، میزان سرمایه گذاری، تعداد و وضعیت عمومی شرکت هایی را که می توانند در وضعیت اقتصادی هر کشور مؤثر باشند، بداند و سیاست های اقتصادی آن را بهتر تعیین کند.
شرایط عضویت برای تعاونی های مختلف:
با توجه به ماده 9 از قانون تعاونی ها شرایط عضویت شرکتهای تعاونی مختلف از این قرار است:
• تابعیت ایرانی داشته باشند
• ممنوعیت غیرقانونی و ورشکستگی به تقصیر
• بدون سابقه رشوه خواری، اختلاس یا تقلب
• درخواست عضویت کتبی و تعهد به رعایت مقررات مشترک
• عدم عضویت در تعاونی مشابه
مجوز ثبت شرکت تعاونی:
همان طور که گفتیم ثبت هر شرکت یا اتحادیه تعاونی مستلزم اقداماتی است که پیش از اقدام برای تشکیل آن، طبق مقررات، به تصویب وزارت تعاون برسد و «مجوز ثبت» صادر شود.
مجوز ثبت نام نشان دهنده رضایت وزارت تعاون برای ثبت شرکت تعاونی و تطابق آن با مقررات مربوطه است.
به منظور اخذ پروانه ثبت تعاونی، اولین هیئت مدیره یا وکیل آن مدارک لازم برای ثبت شرکت تعاونی را به وزارت تعاون تسلیم می کند و صدور آن را درخواست می کند؛ وزارت تعاون پس از بررسی مستندات و تصویب اقدامات انجام شده مجوز ثبت نام صادر خواهد کرد.
مجوز ثبت نام از اسنادی است که باید برای ثبت شرکت تعاونی به مرجع ثبت شرکتها ارائه شود.
بدون این مجوز ثبت تعاونی امکان پذیر نیست.
هیئت مدیره مکلف است تمامی اسناد و مدارک مورد نیاز را ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ اولین مجمع عادی به همراه مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی، به مرجع ثبت ارسال کند.
تشریفات ثبت شرکت تعاونی :
برای صدور مجوز، وزارت تعاون بر اساس مستندات ارائه شده به بررسی مسائل زیر می پرداخت:
وجود تمام مدارک لازم مربوط به تشکیل تعاونیها و ترتیب صحیح سازماندهی آنها؛
– انطباق اقدامات هیئت مدیره و اولین مجمع عمومی عادی برای ثبت شرکت تعاونی و همچنین انطباق اقدامات هیئت مدیره با مفاد قانون در شرکت تعاونی و مقررات اجرایی و قانون و مقررات و دستورالعمل های مرتبط؛
اساسنامه تعاونی باید با اساسنامه ارائه شده از طرف وزارت تعاون همخوانی داشته باشد.
وظایف وزارت تعاون :
وزارت تعاون رعایت موارد زیر را در ثبت تعاونی در نظر گرفته و بررسی می نماید:
- ایجاد تعاونی ظرف مدت دو ماه از تاریخ صدور قرارداد برای تاسیس توسط وزارت تعاون و یا در مدت زمان تمدید شده، در صورتی که آن مهلت تمدید شود؛
- وجود تمام مواد لازم در دعوتنامه هیئت مدره برای تشکیل اولین مجمع عمومی عادی؛
- رعایت فاصله زمانی از تاریخ انتشار دعوتنامه تعیین شده تا روز اولین جلسه مجمع عادی که طبق مقررات نباید کوتاه تر از 30 روز و بیش از 35 روز باشد.
- احترام به حد نصاب مورد نیاز برای رسمی کردن جلسه اولین مجمع عمومی عادی؛
- اینکه نقض قوانین رای گیری برای انتخاب اعضای هیئت مدیره اول و بازرسان یا بازرسان انجام نشده باشد و رعایت اکثریت مشخص شده برای انتخاب آنها و انتخاب شدن تعداد مشخص اعضای اصلی و علی البدل؛
- نوشتن تمام مواد لازم در صورت جلسات مجمع موسس و اولین مجمع عمومی عادی و هیئت مدیره؛
- امضای رئیس مجمع و منشی و ناظران جلسه در پایان صفحات اساسنامه؛
- اعلام پذیرش هر یک از اعضای هیئت مدیره و بازرس یا بازرس پس از انتخابات؛
- وجود شرایط ماده 38 قانون شرکتهای تعاونی با اعضای هیئت مدیره و بازرسان و یا بازرسان؛
- انتخاب هیات رئیسه برای هیئت مدیره و مراعات کردن اکثریت مورد نیاز برای انتخاب هیئت رئیسه؛
عدم مغایرت با هدفی اساسنامه تعاونی که در ماده 1 این قانون بیان کرده است. - هماهنگ سازی موارد و عملیات مشخص شده در اساسنامه تعاونی با نوع تعاونی از نظر تولید یا توزیع و اینکه شهر یا روستایی بودن آن در شرکتهای تعاونی.
- برابری تعداد سهام و سرمایه اولیه مشخص شده در اساسنامه محدودیت ها در شرکت تعاونی با مجموع تعداد سهام و سرمایه داوطلبان عضویت و مبلغ آن با کل سرمایه
- تقویم و تسلیم سرمایه غیر نقدی داوطلبهای عضویت (در صورت وجود)؛
- میزان و نحوه سرمایه گذاری و مشارکت نهادها و نهادهای دولتی و عمومی که در قانون شرکت تعاونی به آن اشاره شده است.
وجود داوطلب های عضویت به میزان حداقل مقرر شده در مقررات ؛ - انتخاب مدیر کل توسط هیئت مدیره مطابق با مقررات مربوطه و غیره.
مدارک مورد نیاز برای ثبت تعاونی:
شرکت ها و اتحادیه های تعاونی بر اساس قانون و مقررات مربوطه تصویب می شوند.
اما برای ثبت شرکت تعاونی باید مدارک زیر ارسال شود:
1 – اساسنامه شرکت تعاونی در اولین مجمع عمومی عادی در 4 نسخه تصویب شد. (تعاونی ها باید اساسنامه داشته باشند.)
2 – اجازه نامه وزارت تعاون (مجوز ثبت وزارت تعاون برای ثبت شرکت تعاونی الزامی است).
3 – دعوت به تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در 3 نسخه
4 – صورت جلسه امضا شده اولین مجمع عادی با بیان تصویب اساسنامه و انتخاب اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان در ۳ نسخه
5 – تایید پرداخت سرمایه شرکت به صندوق تعاونی طبق اساسنامه در 3 نسخه
6 – فهرست اسامی، داده ها و آدرس اعضای اولین هیئت مدیره و بازرسان یا بازرسان
7 – فهرست اسامی و امضاهای حاضر در اولین مجمع عادی در 3 نسخه
8 – صورتجلسه اولین هیئت مدیره مبنی بر انتخاب رئیس و نایب رئیس و منشی هیئت مدیره و انتخاب مدیرعامل و مشخص کردن دارندگان حق امضای مجاز شرکت.
9 – لیست و مشخصات اعضای هیئت مدیره، بازرسان و مدیرعامل
10 – صدور مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی توسط اداره کل یا وزارت تعاونی شهر مربوطه
مراحل ثبت شرکت تعاونی:
شرکت تعاونی می تواند در قالب شرکت سهامی یا به هر شکلی که توافق نمایند تشکیل و مدیریت شود، هر چند بدیهی است که نحوه ثبت و مدیریت آن نباید خلاف قوانین و مقررات باشد.
ثبت شرکت تعاونی بر اساس اقدامات مجمع موسس است که متشکل از تعدادی از اعضای واجد شرایط است.
مجمع موسس دارای هفت عضو است که سه نفر را در میان خود برای هیئت موسس انتخاب می کنند و سپس هیات موسس یکی از نمایندگان خود را به عنوان نماینده تام الاختیار به اداره کل تعاونی معرفی می کند.
هیئت موسس اساسنامه شرکت تعاونی را مطابق قانون و مقررات و درخواست آن را با اساسنامه مصوب وزارت تعاون تهیه می کند.
باید توجه داشت که پس از دریافت مدارک فوق، وزارت تعاون به بررسی و اظهار نظر در مورد آنها و صدور موافقت نامه اصولی آنها خواهد پرداخت.
در اولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی که با مشارکت متقاضیان تشکیل می شود اساسنامه پیشنهادی پس از بحث و گفتگو با رضایت حداقل دو سوم اعضا به تصویب می رسد و اعضایی که مخالف تصویب مجمع به اساسنامه هستند می تواند درخواست عضویت خود را در همان جلسه پس بگیرد.
حداقل و حداکثر تعداد اعضا در تعاونی ها در رابطه با فرصت های سرمایه و اشتغال و نوع فعالیت و احترام به اصول تمرکززدایی و مبادله ثروت توسط مقررات صادره از سوی وزارت تعاون تعیین می شود اما در هر صورت تعداد اعضا کمتر از ۷ نفر نخواهد بود.
حداکثر و حداقل اعضا در تعاونی ها مرتبط با سرمایه و اشتغال و نوع فعالیت و مراعات اصول عدم تمرکز توسط قوانین صادره از سوی وزارت تعاون تعیین می شود اما در هر صورت تعداد اعضا کمتر از ۷ نفر نخواهد بود.
در اولین جلسه مجمع عمومی عادی، اعضای هیئت مدیره انتخاب می شوند.
در تشکیل اولین جلسه هیات مدیره، اسامی کامل و اطلاعات مربوط به اعضای هیئت مدیره، مدیرعامل و بازرسان آماده شده و به اداره کل تحویل داده می شود.
اولین هیئت مدیره منتخب شرکت تعاونی موظف است پس از اعلام پذیرش خود با انجام تشریفات مشخص شده توسط قانون تعاونی ها، ثبت شرکت تعاونی را انجام دهد.
برای ثبت شرکت تعاونی یا اتحادیه تعاونی پس از طرح و تصویب آن، مراحل زیر باید باید طی شود :
– تدوین سوابق از مجمع تأسیس و اولین مجمع عادی و اسامی اعضا و هیئت مدیره منتخب، بازرسان و مدیران کل شرکت.
– پر کردن اساسنامه مصوب مجمع عمومی
– درخواست کتبی برای ثبت شرکت تعاونی
– پیشنهاد طرح و ارائه پروانه فعالیت وزارت تعاون
– تایید پرداخت مبلغ مشخص شده سرمایه اولیه در اساسنامه
– اثبات تشکیل جلسه اول مجلس عمومی عادی
– موافقت نامه تأسیس شرکت یا اتحادیه تعاونی
– اجازه نامه ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی
باید توجه داشت که بر اساس مقررات وزارت تعاون، سرمایه ای که در مرحله ثبت شرکت تعاونی توسط اعضا تادیه یا تعهد می شود نباید کمتر از 51 درصد کل سرمایه شرکت باشد.
هر تعاونی زمانی ثبت و تشکیل می شد که حداقل یک سوم سرمایه آن پرداخت می شد و اگر نقد یا جنس بود، تسلیم و تحویل داده می شد.
عضوهای تعاونی نیز موظفند در مدت زمانی که اساسنامه (ماده 21) آن را اعلام کرده است، مبلغ پرداخت نشده از سهم خود را بپردازند.
پس از ثبت شرکت تعاونی در دفتر جداگانه و همچنین در دفتر دیگری که حاوی شماره ردیف و خلاصه شرکتنامه و اساسنامه است، خلاصه اساسنامه باید ظرف یک ماه از ثبت شرکت در روزنامه های رسمی و یک روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود.
ثبت شرکت تعاونی با انتشار آگهی در «روزنامه های رسمی» برای عموم منتشر می شود.
همچنین علاوه بر روزنامه های رسمی، می توان آن را در یکی از روزنامه های محلی یا با قرار دادن تبلیغات در خیابان های اطراف مرکز تعاونی منتشر کرد.
در پی اعلام تأسیس شرکت تعاونی توسط ثبت شرکتها و چاپ آن در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، اداره تعاون مجوز تأسیس تعاونی را صادر خواهد کرد.
مطابق ماده 2 ، قانون بخش تعاونی اقتصاد، شرکتهایی تعاونی محسوب می شوند که طبق مفاد این قانون تأسیس و ثبت شده اند.
با توجه به مفاد این قانون:
1 – شرکت ها و تعاونی ها یک شخصیت حقوقی مستقل محسوب می شوند.
۲ – دولت موظف است در اجرای برنامه ها و تحقیقات خود در شرایط یکسان اولویت را به شرکتهای تعاونی بدهد.
۳- تعاونی ها باید تابعیت ایرانی داشته باشند.
۴- تعاونی ها می توانند به عنوان تعاونی تولید یا تعاونی توزیع فعالیت کند.
۵ – تعاونی ها می توانند برخلاف سایر شرکت ها اتحادیه تشکیل دهند.
نحوه تشکیل اتحادیه تعاونی :
نتیجه گیری اشاره کرد که اتحادیه های تعاونی با عضویت شرکت ها و تعاونی های تشکیل می شود.
البته شرط آن این است که موضوع فعالیت یکسان داشته باشند.
حداقل هفت تعاونی داوطلبانه پس از تشکیل عضو در هر انجمن (مجمع، هیئت مدیره، هیئت بازرسی) مانند روند ثبت شرکت تعاونی ثبت خواهد شد.
پس از ثبت شرکت تعاونی یا اتحادیه تعاونی، مراحل اخذ مجوز تأسیس طبق دستورالعمل وزارت تعاون به قرار زیر است:
• درخواست کتبی شرکت تعاونی یا اتحادیه تعاونی
• ارائه مدارک ثبتی شرکت تعاونی یا اتحادیه تعاونی و آگهی تأسیس در روزنامه های رسمی
• تعیین شماره (کد) ویژه توسط وزارت تعاون یا اداره تعاون استان برای یک شرکت ثبت شده یا اتحادیه تعاونی.
• در نهایت اجازه تاسیس برای متقاضی وزارت تعاون یا اداره تعاون استان.
